نویسنده: محمدمهدی حسین‌زاده

یکی از بازی‌های متداول دوران بچگی که هزینه‌ای جز خرید یک شمع کوچک نداشت این بود که بزرگ‌ترها در فضایی تاریک در مقابل نور شمع با دستشان شکل‌هایی را خلق می‌کردند که تصویر آن بر روی دیوار می‌افتاد. با ترفتند جالبی تصویری از یک گل لاله که گلبرگ‌هایش باز شده را به تصویر می‌کشیدند و گاهی یک پرنده زیبا که در حال پرواز کردن است و گاهی پوزه سگی در حال واق واق کردن. ما از دیدن گل ذوق می‌کردیم و از پرواز پرنده لذت می‌بردیم و از تصویر سگ وحشی می‌ترسیدیم.

در واقعیت آنچه وجود داشت تنها دو دست بود اما توجه به تصویرهای ساخته شده و غیرواقعی ما را از حقیقت غافل می‌کرد. این ترفند در واقعیت زندگی نیز انجام می‌شود و ما چون کودکان به تصاویری که برای ما می‌سازند می‌نگریم و آن‌ها را باور می‌کنیم و واقعیت می‌پنداریم و از حقیقت غافل می‌شویم. همه ما غرب را با چشم خود مشاهده نکردیم اما برای همه ما غرب را آن‌طور که خواستند تصویرسازی کردند و قوه خیالمان را به هر سو که می‌خواستند جهت دادند. پیش از انقلاب در جهت ترویج برهنگی تصویری از زنان غربی روی پرده خیال زنان ایرانی کشیدند که تمام واقعیت نبود بلکه طرحی بود در جهت برهنه‌سازی زنان ایرانی. دکتر علی شریعتی رنجور از این تصویرسازی غلط می‌نویسد:« زن اروپایی را که ما در ایران می‌شناسیم زن اروپایی موجود در اروپا نیست، زن اروپایی موجود در ایران است. نه در کوچه‌ها و خیابان‌ها  بلکه در تلویزیون و رادیو و مجلات زنانه و به قلم و زبان متجددها و فرنگی مآب‌های ایران. چهره ای که ما به نام زن اروپایی می‌شناسیم ساخت ایران است مونتاژ ملی است. البته این نوع زن‌ها که پشت مجله‌های زنانه می‌بینیم، در اروپا هستند اما در جاهای مخصوصی. این غیر از زن‌های اروپایی است. چنانچه زن ایرانی غیر از زنان مخصوص در ایران است که جنبه بین المللی دارند! در الیانس فرانسه در پاریس درس زبان می‌خواندم. هم‌کلاسی داشتم از اسپانیا جوانکی خوش‌تیپ، خوش‌خنده و مجلسی. جان می‌داد برای محافل مخلوط ادبی بزرگان! هنوز اول ورود هردویمان بود و به زحمت حرف می‌زدیم. گفت اهل کجایی؟ گفتم. گفت چه سعادتی است تهران خوش بحال مردهای ایران. در اروپا ما باید با یک دختر اول سرحرف را واکنیم اگر جواب داد حرف‌های جالبی برایش بزنیم. سرگرم‌کننده و باهوش باشیم. بعد باهم آشنا شویم بعد به تئاتری دعوتش کنیم. شب دیگر شام بعد گردش. حرف از سیاست، ادبیات، شعر و نویسندگی و هنر و مکتب‌های هنری و گاهی سیاسی بعد اگر حرف‌هامان هم را گرفت باهم رفیق می‌شویم بعد دعوت به خانه و کم‌کم صمیمیت بعد دوره خصوصیت و احتمالا در آخر خواب. اما از صدتایش یکی به آخر می‌رسد و بقیه هر کدام در یکی از این مراحل از چنگمان می‌پرند اما ایران شما نه این حرف‌ها را ندارد یک چشمک! گفتم شاید کلمه ایرانی را با ایتالیایی یا جای دیگری عوضی گرفته است. توضیح داد که نه او عضو یک تروپ هنری بوده از گروه‌های سیار و رقص و موزیک اسپانیایی با آن لباس های سرخ قشنگ و به ایران آمده و در تهران به محافل هنردوست اشرافی و خیلی متجدد راه یافته و زن ایرانی را (البته از این طبقه) تجربه کرده است»[1]

تصویری که این مرد اروپایی از  جامعه زنان ایرانی دارد درست نیست و تصویری که ما نیز از زنان اروپایی داریم واژگونه و دست‌ساز خودمان است در یادداشت «زن اروپایی با مونتاژ داخلی» نشان خواهیم داد چطور برای ما تصویری واژگون از زن اروپایی ساختند.

-------------------------------------------------------

پی‌نوشت‌ها

[1] اطلاعات بانوان 18/11/1357