آگاه باش كه اين ماه، ماه حزن و اندوه اهل بيت عليهم السّلام و شيعيان ايشان است. از حضرت رضا عليه السّلام روايت شده: چون ماه محرّم فرا میرسيد، كسى پدرم را خندان نمیديد، و پيوسته تا روز دهم اندوه و حزن بر او غالب بود، چون روز عاشورا ميشد روز مصيبت و حزن و گريه، ايشان بود، و میفرمودند: امروز روزى است كه حسين عليه السّلام شهيد شد. شب اول: سيّد ابن طاووس در كتاب «اقبال» براى اين شب، چند نماز ذكر فرموده: اوّل: صدر ركعت كه در هر ركعت سوره هاى «حمد» و سوره «توحيد» خوانده میشود. دوّم: دو ركعت كه در ركعت اول سوره هاى «حمد» و «انعام» ، و در ركعت دوم سوره هاى «حمد» و «يس» خوانده میشود. سوم: دو ركعت كه در هر ركعت سوره «حمد» و يازده سوره «توحيد» خوانده مى شود. از رسول خدا صلى اللّه عليه و آله روايت شده: هركه اين دو ركعت نماز را در اين شب بجا آورد، و فردايش را كه اول سال است روزه بدارد، مانند كسى است كه همه طول سال را همواره كار خير كرده، و در آن سال محفوظ باشد، و اگر بميرد به بهشت میرود. سيّد ابن طاووس براى هلال اين ماه دعاى مبسوطى ذكر كرده است. روز اول: بدان كه روز اوّل محرم، اول سال قمرى است، و در آن دو عمل وارد شده: اول: روزه گرفتن، در روايت ريّان بن شبيب از حضرت رضا عليه السّلام روايت شده: هركه در اين روز روزه بدارد، و خدا را بخواند خدا دعاى او را مستجاب كند، چنان كه دعاى زكرّيا را اجابت فرمود. دوم: از حضرت رضا عليه السّلام روايت شده: رسول خدا صلى اللّه عليه و آله روز اول محرّم دو ركعت نماز بجا آورد، و چون فارغ میشد، دستها را به آسمان برمیداشت و اين دعا را سه مرتبه میخواند:
خدايا تويى معبود ازلى، و اين است سال نو، در اين سال از تو درخواست میكنم حفظ شدنم را از شيطان، و قدرت و غلبه و بر نفس فرمانده به گناه، و مشغول بودن به آنچه كه مرا به تو نزديك میكند، ای صاحب بزرگى و بزرگوارى، اى تكيه گاه كسیكه تكيه گاهى ندارد، اى اندوخته كسى كه اندوخته كسى كه اندوخته اى ندارد، اى پناهگاه كسی كه پناهگاهی ندارد، اى فريادرس كسى كه فريادرسى ندارد، اى پشتوانه كسى كه پشتوانه اى ندارد، اى گنجينه كسى كه گنجى ندارد، اى نيكو آزمايش، اى بزرگ اميد، اى عزّت ناتوان، اى نجات ب خش غرق شدگان، اى رهاننده هلاك شدگان، اى نعمت دهنده، ای زيباكار، اى فزون بخش، اى نيكوكار،
تويى كه برايت سجده كرد، سياهى شب، و روشنى روز، و تابش ماه، و شعاع خورشيد، و خروش آب و صداى برگ درختان، اى خدا شركى براى تو نيست. خدايا ما را بهتر از آنچه گمان میكنند قرار ده، و از ما آنچه را نمیدانند بيامرز، و به آنچه از ما میگويند سرزنشمان مكن، خدا مرا بس است، معبودى جز او نيست، بر او تكيه كردم، و او پروردگار عرش بزرگ است، به او ايمان آورديم. همه چيزها از جانب پروردگار ماست، و يادآور نشوند مگر صاحبان خرد، پروردگارا دلهاى ما را بعد از آنكه هدايتمان فرمودى منحرف مكن، و از نزد خود رحمتی به ما ببخش، همانا تو بخشنده اى.
خانه اعمال شب و روز اول ماه محرم