یادداشت‌ها

16 مهر 1404

گذر سودمند هنرمندان از معبر اوقات فراغت

توجّه به اوقات فراغت و چگونگیِ گذرانش، یکی از دغدغه‌های اصلی تمام افرادی است که برای وقت خویش ارزش قائل‌اند. در این یادداشت به اوقات فراغت هنرمندان پیش از انقلاب سرک می‌کشیم و در جستجوی آنیم که بدانیم آن‌ها اوقات خالی خود را چگونه پر می‌کردند و مطالعه در اوقات فراغت آنان چه نقشی داشته است.

جزئیات بیشتر

16 مهر 1404

دود تهران را تهدید می‌کند!

شاید فکر کنید ترافیک و دود تهران محصول امروز است، اما کافی است ورق‌های قدیمی مطبوعات را برگردانید تا ببینید این شهر، از سال ۱۳30 نفسش به سختی بالا می‌آمد. از طرح‌های زوج‌وفرد سال ۱۳۵۶ گرفته تا هشدارهای وزرا و شهرداران آن زمان که در بوقِ بی‌هوای تهران دمیدند، همه یک تصویر مشترک دارند: شهری گرفتار در حلقه‌ی دود و بی‌تدبیری. امروز در تاکسی، همان حرف‌هایی را شنیدم که مردم آن سال‌ها می‌گفتند…

جزئیات بیشتر

16 مهر 1404

حمایت رژیم پهلوی از فلسطین

محمدرضا پهلوی زبان از محکومیت اشغال فلسطین نمی‌بست، اما در عمل، دفتر اقتصادی اسرائیل را در تهران باز نگه می‌داشت. پسرش رضا پهلوی اما همین حمایت نیم‌بند را از پدر به ارث نبرد. یادداشت پیش رو از مواضع پدر و پسر نسبت به اشغال فلسطین می‌گوید.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

زن عروسکی (1)

زن عروسکی، قصه‌ای است که از لباس‌های کوتاه حرمسرای قاجاری شروع شد، با کشف حجاب پهلوی ادامه یافت و به تصویری رسید که جامعه، آن را زرق‌وبرق و پوچی تعریف می‌کرد و به اصطلاح زن عروسکی لقب میداد.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

زن عروسکی (2)

زندگی‌ زنان عروسکی در یک دور باطل گیر کرد: عروسک‌شدن برای پول، و پول‌درآوردن برای عروسک‌شدن. چرخه‌ای که جیب عده‌ای خاص را پر کرد، ولی بنیان خانواده، اقتصاد و نگاه جامعه به زن را تهی ساخت.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

زن عروسکی (3)

پردۀ نقره‌ای سینما در دهه‌های پهلوی، برای زنان بازیگر گاهی مثل یک قفس پرزرق‌وبرق بود؛ قفسی که از بیرون، آزادی و شهرت نشان می‌داد، اما درون آن، خبر از مردسالاری، معامله‌های پنهانی و باج‌دادن برای دیده‌شدن داشت. روایت‌های خودِ زنان بازیگر آن دوره ـ از فرزانه تأییدی تا مرجان و آذر شیوا ـ گواهی صریح بر شرایطی است که در آن هنر کم‌اهمیت‌ترین دارایی‌شان بود و بدن مهم‌ترین ابزار سنجش.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

زن عروسکی (4)

در این یادداشت، نظراتی را مرور می‌کنم که از ارتشی و دانشجو گرفته تا کتاب‌فروش و آرایشگر، جامعه‌ای را نشان می‌دهد که دیگر نمی‌خواست زنِ بازیچۀ مد و خودنمایی را بپذیرد و مردمی که بعد از تجربه تحقیر و بی‌اعتباری، فریاد زدند زن عروسکی نباشید. این صداها، جمعیت بزرگی را خطاب قرار می‌دادند که آزادی و برابری را در ظاهر مردانه و پوشش پرزرق‌وبرق جست‌وجو می‌کردند، اما مقصدشان سراب بود.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

داستان یک ورزشگاه فراموش‌شده (2)

روایت این سالن ورزشی روایت درهم‌آمیختگی ورزش و سیاست در دوره پهلوی دوم بود که در آخر با حادثه‌ای دراماتیک روبرو شد. سالن محمدرضا شاه، جایی که روزی صدای سخنرانی‌های آتشین شاه در حمایت از اصلاحات ارضی در آن می‌پیچید، روزی خود در آتش سوخت.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

داستان یک ورزشگاه فراموش‌شده (1)

بهره‌بردن از رویدادهای ورزشی در نظام‌های اقتدارگرا جهت افزایش حیثیت سیاسی مورد استفاده بوده و کارکرد آن فراتر از رقابت ورزشی است؛ شاه نیز از این قاعده مستثنا نبود. کارکرد سالن محمدرضا شاه نیز منحصر به فعالیت‌های ورزشی نبود. در سال‌های بعد سالن محمدرضا شاه تبدیل به محل برگزاری رویدادهای سیاسی شده بود...

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

ارزش‌ها همیشه ارزشند

تعدادی مصاحبه‌ و گفتگوهای تصویری و مکتوب از هایده موجود است که بیشتر به فعالیت‌های هنری و زندگی شخصی او پرداخته است؛ اما در خلال همین گفتگوها، مواردی از عقاید و افکار او را می‌توان یافت که بسیار جالب، جذاب و تأمل‌برانگیز است.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

دیو سپید (3)

شاه و درباریان همه ساله از حدود 20 ژانویه برای اسکی و سایر تفریحات به سوئیس میرفتند و در ماه مارس به ایران بازمی‌گشتند تا تعطیلات بهاری خود را در ویلاهای کرانه دریای خزر بگذرانند. این سفر در سال 1350 با بارش سنگین برف مصادف شد؛ اما برخلاف انتظار، شاه حتی سفر خود را کوتاه هم نکرد و صدها تن از مردم بر اثر این بحران جان باختند. این یادداشت روایتی غم‌‎آور از یخ‌زدگی مردم در زمستان 1350 و تفریخ اسکی شاه در سوئیس را بیان می‌کند.

جزئیات بیشتر

15 مهر 1404

دیو سپید (2)

در سال 1350 برف، شهرهای مشهد، قوچان، شیروان، بجنورد، درگز، سبزوار، نیشابور، تربت حیدریه، تایباد، فریمان، تربت جام، سرخس و کلات را به محاصره درآورده و نرخ مایحتاج عمومی در این شهرها تا چند برابر افزایش یافته است. در این فاجعه ملی «شاه» کجاست و به چه کاری مشغول است؟ در این یادداشت روایتی از این بحران تاریخی و نقش شاه در حل آن را خواهیم خواند.

جزئیات بیشتر